Quả trám đen - Ảnh: Hoài Nam

Từ tháng 9 đến tháng 10 là thời gian tuyệt vời để thưởng thức các món ngon từ trám đen thơm bùi. Trám đen Cao Bằng là loại quả có kích thước nhỉnh hơn ngón tay cái, vỏ ngoài căng bóng, màu tím đen đặc trưng, hai đầu quả thon nhọn và khá đều nhau. Có hai loại trám đen phân biệt dựa trên đặc điểm thịt quả: trám nếp được ưa chuộng hơn cả bởi thịt quả ngọt, bùi hơn; màu hồng, mềm và nạc, thường được người dân chế biến kỹ lưỡng, trộn với gạo nếp để tạo ra món xôi dẻo thơm, có màu sắc tím hồng đẹp mắt và hương vị bùi bùi, ngọt ngọt đặc trưng. Trám tẻ có đặc điểm quả chắc hơn, giòn hơn; thường được sử dụng để chế biến xào với thịt ba chỉ rang cháy cạnh.

Xôi trám đen, món ăn nên thưởng thức khi đến Cao Bằng

Để sơ chế quả trám đen cũng khá cầu kỳ, trước tiên quả được mang đi om - một phương pháp làm mềm quả bằng cách cho vào nước nóng già (khoảng 60-70°C), sau đó bắc ra khỏi bếp và ngâm tiếp trong khoảng 20-30 phút; thịt quả mềm, dễ tách đôi, loại bỏ hạt, tẩm ướp gia vị và phơi 1-2 nắng. Quá trình này không chỉ giúp thịt quả săn chắc, dậy mùi thơm mà còn là bước chuẩn bị quan trọng để tạo nên những món ăn hấp dẫn khác. Xôi trám đen là món ăn nổi tiếng và được nhiều du khách thích thú trải nghiệm, trám được chế biến kỹ, bóc vỏ và trộn với gạo nếp để tạo ra món xôi dẻo, thơm, có màu tím hồng đẹp mắt và hương vị bùi bùi, ngọt tự nhiên. Trám đen rang thịt ba chỉ thường phổ biến trong bữa cơm gia đình cũng như trong các nhà hàng ở Cao Bằng. Quả trám sau khi sơ chế sẽ được rang cùng thịt băm hoặc thịt ba chỉ, tạo nên món ăn dân dã nhưng hấp dẫn, thường dùng để ăn kèm với cơm trắng. Ngoài ra, trám còn được chế biến thành các món ăn khác như trám nhồi thịt, trám thêm vào các món canh để tăng hương vị riêng.

Trám đen là món quà biếu đặc biệt được nhiều du khách lựa chọn sau mỗi chuyến du lịch Cao Bằng. Để làm quà du khách có thể mua quả tươi về tự chế biến hoặc mua quả đã qua chế biến hoặc phơi nắng, sản phẩm có bán có bán tại các chợ phiên, chợ trung tâm tỉnh Cao Bằng và một số cửa hàng bán đặc sản... Sản phẩm sau khi mua về cấp đông trong ngăn đá tủ lạnh, có thể sử dụng quanh năm cũng với những kỷ niệm ẩm thực phong phú của vùng quê Non nước Cao Bằng. dùng quanh năm mà không sợ bị hỏng./.

Hiểu Ngân